Altın Orda Devleti’nin Kayıp Hazineleri Gün Yüzüne Çıktı: Almatı’da Canibek Han Dönemine Ait Yazmalar Tanıtıldı
Almatı Şehri Merkezi Devlet Arşivi, Altın Orda Devleti’nin şanlı hükümdarı Aziz Canibek Han dönemine ışık tutan tarihi bir bilimsel etkinliğe ev sahipliği yaptı. "Altın Orda Devleti'nin Tarihi Mirası: Aziz Canibek Han'a Adanan Yazmaların Tıpkıbasım Tanıtımı" başlıklı etkinlikte, Türk tarihinin bu önemli dönemine ait iki eşsiz el yazmasının tıpkıbasımı (faksimile) araştırmacıların ilgisine sunuldu.
Türkiye Arşivlerinde Keşfedildi
Tanıtımı yapılan eserler, Kazakistan'ın "Arşiv - 2025" kapsamlı planı çerçevesinde düzenlenen arkeografik bilimsel keşif gezileri sırasında ortaya çıkarıldı. El yazması uzmanı Ömirbek Kanay, bu kıymetli eserleri Türkiye’deki arşivlerde gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda tespit etti.
Etkinlikte tanıtılan ve bilim dünyasına kazandırılan iki temel eser şunlardır:
1. Dürerü'l-Mülahhas fi'l-Hey'e (Astrolojiye Kısa Bakışın Temel Esasları): 1335 yılında Yusuf bin Mübarek el-Alanî tarafından kaleme alınan bu eser, orta çağın ünlü astronom ve matematikçisi Mahmud ibn Muhammed ibn Ömer el-Çağminî’nin "el-Mülahhas fi'l-hey'e el-basita" adlı çalışmasına yazılmış bilimsel bir şerh (açıklama) niteliği taşıyor.
2. Tuhfetü'l-Hakan fi Şerhi'l-Erbain Hadisen (Kağan’a Armağan: Kırk Hadis Şerhi): 1350–1351 yıllarında yazılan bu eser, hükümdarlara yönelik hadislerin derlemesini içeriyor. Eserde ayrıca, Aziz Canibek Han’ın erdemlerini anlatan övgüler yer alıyor.
Canibek Han'ın Bilime ve İmara Verdiği Önem
Tanıtılan "Tuhfetü'l-Hakan" eserinin giriş bölümü, dönemin sosyo-kültürel yapısına dair önemli ipuçları barındırıyor. Metinde, Canibek Han’ın ilim ve irfanın gelişmesine büyük önem verdiği; camiler, medreseler, tekkeler (hanaka), şifahaneler ve kütüphaneler inşa ettirdiği özellikle vurgulanıyor.
Bilimsel toplantıya önde gelen bilim kuruluşlarının temsilcileri, üniversite öğretim üyeleri, tarihçiler, bilim insanları, arşivciler ile doktora ve yüksek lisans öğrencileri katılım sağladı.
Haber Resimleri
